Muzykoterapia to profesjonalne wykorzystanie muzyki i jej elementów jako terapii w środowisku medycznym, edukacyjnym i codziennym, w pracy z indywidualnymi klientami, grupami, rodzinami i społecznościami, w celu poprawy jakości życia i optymalizacji ich zdrowia i dobrostanu fizycznego, społecznego, komunikacyjnego, emocjonalnego, intelektualnego i duchowego.
Muzykoterapia to specjalność na styku muzyki, psychologii, medycyny i pedagogiki; jest zaliczana do grupy zawodów medycznych. Muzykoterapeuta wykorzystuje muzykę w relacji terapeutycznej, aby skutecznie zaspokajać fizyczne, emocjonalne, komunikacyjne, poznawcze i społeczne potrzeby klientów. Obecnie ponad sto instytucji szkolnictwa wyższego kształci muzykoterapeutów.
Muzyka ma charakter terapeutyczny. Dlatego właśnie słuchamy muzyki, aby się zrelaksować lub, przeciwnie, aby się rozweselić. Dlatego po wyjściu z koncertu muzyki poważnej czujemy się odświeżeni, wypoczęci i pełni nowej energii. Ale to wszystko nie jest jeszcze muzykoterapią.
Muzykoterapia zawsze jest zorientowana na cel: muzyka w różnych formach jest wykorzystywana w terapii, aby skutecznie pracować nad celami, które zostały wyznaczone na początku terapii. Cele te są wyjątkowe i zależą od potrzeb podopiecznego lub grupy. Jednocześnie cele te nie mają charakteru muzycznego (np. "nauczyć się grać preludium Bacha", "poprawić intonację głosu" itp.): to właśnie odróżnia muzykoterapię od edukacji muzycznej (choć sesja muzykoterapii może mieć także formę lekcji śpiewu, np. w przypadku, gdy celem jest pokonanie socjofobii pacjenta lub optymalizacja jego funkcji oddechowych).
Analizując reakcje muzyczne podopiecznego, muzykoterapeuta ocenia (diagnozuje) jego stan psychoemocjonalny i fizyczny, umiejętności społeczne i komunikacyjne, poziom rozwoju umysłowego. Następnie muzykoterapeuta planuje indywidualne i grupowe sesje terapeutyczne, w zależności od potrzeb pacjenta. Oto niektóre z technik, które można wykorzystać w terapii:
Literatura naukowa dotycząca muzykoterapii zawiera informacje o tym, które techniki są najskuteczniejsze w pracy z daną populacją. Wybór techniki zależy również od umiejętności muzycznych terapeuty, jego podejścia do terapii, doświadczenia, intuicji terapeutycznej i możliwości technicznych (np. dostępności lub braku określonych instrumentów).
Równolegle z interakcją muzyczną, pomiędzy terapeutą a klientem stopniowo budowana jest pełna zaufania relacja terapeutyczna, która pomaga klientowi w osiągnięciu jego pełnego potencjału w terapii, a muzykoterapeucie w budowaniu bardziej efektywnej strategii terapeutycznej.
Muzykoterapeuta często pracuje w zespole interdyscyplinarnym i bierze udział w opracowywaniu indywidualnych planów leczenia i terapii (lub, w przypadku edukacji specjalnej, indywidualnych planów edukacyjnych). Pracując w zespole lub indywidualnie, muzykoterapeuta okresowo ocenia powodzenie interwencji terapeutycznej, modyfikuje strategie terapeutyczne w celu osiągnięcia większej skuteczności oraz dokumentuje proces terapii.
Do zalet muzykoterapii należy jej nieinwazyjność i stosunkowo niski koszt. Badania i praktyka kliniczna pokazują, że muzykoterapia może być skuteczna nawet wtedy, gdy inne metody terapeutyczne okazują się nieskuteczne. Muzyka jest formą stymulacji sensorycznej i komunikacji niewerbalnej, która wywołuje reakcję ze względu na rozpoznawalność, przewidywalność i poczucie bezpieczeństwa, które się z nią wiążą.
Muzykoterapia może dotyczyć osób w każdym wieku i z różnych środowisk, na wszystkich poziomach rozwoju umysłowego i fizycznego. Wbrew powszechnemu przekonaniu, klienci (pacjenci) nie muszą posiadać zdolności muzycznych ani talentu, aby uczestniczyć w sesjach muzykoterapii.
Muzykoterapia oparta na dowodach naukowych jest stosowana w wielu krajach na całym świecie. Muzykoterapeuci pracują w centrach usług specjalnych, szpitalach, centrach zdrowia psychicznego, centrach noworodkowych, hospicjach, klinikach zdrowia (ambulatoriach), ośrodkach położniczych, dziennych ośrodkach opieki, programach wczesnego rozwoju, szkołach, ośrodkach opieki (domach opieki), ośrodkach rehabilitacyjnych, programach leczenia alkoholizmu i narkotyków, zakładach karnych, ośrodkach adaptacji społecznej dla byłych więźniów. Ostatnio aktywnie rozwija się muzykoterapię neurologiczną, psychoterapię wokalną, terapię rodzinną oraz programy pomocy psychologicznej dla ofiar sytuacji kryzysowych.
Muzykoterapia jest nieinwazyjna, stosunkowo niedroga i ma stosunkowo niewiele skutków ubocznych lub przeciwwskazań. Badania kliniczne i wieloletnie doświadczenie potwierdzają skuteczność muzykoterapii w pracy z różnymi grupami społecznymi. Dzieci, u których zdiagnozowano autyzm, porażenie mózgowe lub inne zaburzenia rozwojowe, osoby z problemami psychicznymi, cierpiące na chorobę Alzheimera i Parkinsona, osoby po udarze, niemowlęta na oddziale intensywnej terapii noworodków, pacjenci z przewlekłym i ostrym bólem (w tym kobiety rodzące i pacjenci pooperacyjni) to tylko niektóre kategorie potencjalnych klientów muzykoterapeutów.
Zobacz też: Na czym polega terapia egzystencjalna?
Muzykoterapeuci zajęciowi pracują w takich dziedzinach, jak:
Komentarze (0)