- 13 września 2024
Wiele osób nie docenia terapii przez sztukę, a nawet uważa ją za nienaukową. W dzisiejszym artykule przedstawiamy, co to jest arteterapia, dlaczego działa i dla kogo jest odpowiednia.
Arteterapia to dosłownie "leczenie przez twórczość"; psychoterapia wykorzystująca techniki twórcze. Jest to jednak coś innego niż zwykłe zajęcia z rysunku, muzyki czy aktorstwa. Celem arteterapii nie jest stworzenie przedmiotu sztuki, ale praca z samym sobą. Skupia się nie na wyniku, ale na procesie. Dlatego też nie trzeba mieć zdolności twórczych, aby udać się na arteterapię.
Na ogół techniki arteterapii stosuje się w połączeniu z innym obszarem psychoterapeutycznym. Takie połączenie pomaga w pełni otworzyć klienta, przepracować traumatyczne przeżycia i usunąć blokady.
Arteterapia pracuje przede wszystkim z procesami nieświadomymi. Wywodzi się od słynnych psychoanalityków Carla Junga i Sigmunda Freuda. Zauważyli, że w sztuce człowiek wyraża ukryte pragnienia i emocje. Później artysta Adrian Hill, który pracował z chorymi na gruźlicę, zauważył pozytywny wpływ twórczości na stan swoich pacjentów. To właśnie on stworzył termin "arteterapia".
Wiele osób nie rozumie własnych emocji i nie wie, jak je wyrażać; trudno im nawiązać kontakt z samym sobą i z innymi. Może to być spowodowane wewnętrznymi zahamowaniami, negatywnymi postawami lub traumatycznymi przeżyciami, które nadal wpływają na psychikę. Znalezienie i wyrażenie tych problemów jest łatwiejsze w procesie twórczym. Nie mówisz o sobie wprost - wyrażasz siebie metaforycznie: w kolorze, w dźwięku, w ruchu. Następnie, wspólnie z terapeutą, "rozszyfrowujecie" przekaz i pracujecie nad nim.
Terapia sztuką ma wiele rodzajów: tak wiele, jak wiele jest odmian twórczości. Opowiemy jednak o tych najczęściej spotykanych.
Najbardziej znanym rodzajem terapii przez sztukę jest terapia rysunkiem. Jego popularność wynika z faktu, że rysowanie jest naturalną czynnością, dzięki której dziecko poznaje świat. Oznacza to, że każdy przynajmniej raz spróbował.
Wszystko jest tu ważne: dobór narzędzi, praca z kolorem, teksturą, kompozycja obrazu. Terapeuta może ustalić temat lub zaproponować klientowi, aby sam go wybrał - w zależności od jego potrzeb i specyfiki.
Izoterapia skutecznie działa na poczucie granic u dzieci, które często jest zaburzone. Na przykład, często stosowaną techniką jest poproszenie dziecka, by położyło się na kawałku papieru filcowego i narysowało kontury swojego ciała, a następnie narysowało coś wewnątrz i na zewnątrz. W ten sposób dziecko zaczyna lepiej rozumieć siebie i swoje relacje ze światem.
Praca z farbami, kredkami, wodą i papierem rozwija także umiejętności sensomotoryczne. To z kolei wpływa na rozwój sfery poznawczej.
Dorosłym klientom izoterapia może pomóc przezwyciężyć nieśmiałość, rozwiać iluzję, że są niezdolni do kreatywności i nauczyć nowych sposobów wyrażania siebie.
Bajkoterapia jest często stosowana przez psychoanalityków. Wymyślając historię lub umieszczając własną sytuację życiową w bajce, klient może dojść do nieoczekiwanego rozwiązania. Swobodna wyobraźnia i skojarzenia z dzieciństwem mogą ułatwić ujawnienie siebie. Dlatego bajkoterapię stosuje się nie tylko w pracy z dziećmi, ale także z dorosłymi.
Improwizacja i odgrywanie różnych ról pomaga w doskonaleniu umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Podopieczny rozwija empatię, uczy się lepiej odczuwać własne ciało, wyrażać emocje i współdziałać z innymi. Dramaterapia pomaga również pozbyć się blokad i spięć mięśniowych, a w konsekwencji poprawić funkcjonowanie układu psychosomatycznego.
Jest to połączenie opowiadania historii i dramaterapii. Dobrze sprawdza się w pracy z dziećmi: naturalne jest dla nich "odgrywanie" traumatycznych sytuacji i doświadczeń emocjonalnych. Z pomocą terapii lalkowej dziecko rozwija empatię i uczy się skutecznych wzorców zachowań.
Carl Jung był pierwszym, który zastosował terapię piaskową. Za pomocą kreatywnych obrazów na piasku odwołuje się do nieświadomych doświadczeń klienta i "wydobywa" z nich głębokie emocje i wczesne doświadczenia.
Klient rysuje lub tworzy w piasku różne kształty, reorganizuje je, niszczy, przerabia. W trakcie tego procesu omawia z terapeutą to, co się dzieje. Przepływ twórczy i oddziaływanie zmysłów mają charakter relaksacyjny, pozwalając klientowi otworzyć się, "przypomnieć" sobie i przepracować wyparte doświadczenia.
Czy zauważyłeś kiedyś, że muzyka potrafi zmienić nastrój? Terapia sztuką wykorzystuje ten efekt. Podczas sesji klient może albo słuchać muzyki, reagować na nią emocjonalnie i omawiać ją z terapeutą, albo sam komponować melodie.
Arteterapia jest odpowiednia zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Do jej zalet w pracy z dziećmi należy element zabawy, ekspresyjność i brak konieczności mówienia zbyt wiele. Ta ostatnia cecha sprawia, że arteterapia jest szczególnie przydatna dla dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wielu z nich ma trudności z wyrażaniem siebie w sposób werbalny, a świat wokół nich wydaje się być chaotyczną, niezrozumiałą strukturą.
Arteterapia pomaga rozwinąć umiejętności komunikacyjne i poznawcze, zrozumieć innych i poczuć się pewniej.
Dorosłym terapia sztuką pozwala lepiej zrozumieć siebie i swoje uczucia. Wiele osób zajmuje się sztuką w dzieciństwie, ale z wiekiem z niej rezygnuje. Przestają też być otwarci i nie dopuszczają do siebie emocji. Jest to niekorzystne zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego - terapia sztuką zajmuje się "mózgiem emocjonalnym" danej osoby i ujawnia jej wszystkie zalety.
Osobom, które zmagają się z poważną chorobą, arteterapia pomaga zaakceptować to, co się stało, i przejść przez proces leczenia. Pokazuje im, jak nie chować w sobie zmartwień, jak nadal cieszyć się sobą i życiem, a także zapobiega głębokiej depresji.
Sesja arteterapii zaczyna się tak samo jak każda inna sesja terapeutyczna: od zapytania. Z terapeutą omówione zostaną problemy i cele. W trakcie procesu twórczego terapeuta może pytać o uczucia lub kierunki działania. Na zakończenie pracy zinterpretujecie wynik kreatywności, omawiając, jakie myśli i wspomnienia pojawiły się w trakcie tego procesu.
Efekt może być odczuwalny już po pierwszej sesji lub może to potrwać jakiś czas. Zależy to od indywidualnych cech klienta i złożoności żądania.
Podczas sesji arteterapii panuje atmosfera bezpieczeństwa i akceptacji. Terapeuta nie będzie krytykował ani oceniał pacjenta. On tylko prowadzi i pomaga - tak, abyście razem mogli znaleźć odpowiedzi i osiągnąć swój cel.
Komentarze (0)
Zostaw komentarz